Trening a wolne rodniki ?
Trening a wolne rodniki ?
Wolne rodniki są naturalnym wytworem procesów przemiany materii. Ich nadmierna ilość może prowadzić do rozwoju chorób nowotworowych, przedwczesnego starzenia i wielu innych niebezpiecznych zaburzeń. Naukowcy zaczynają odkrywać niektóre fakty o wolnych rodnikach, a media coraz głośniej przed nimi ostrzegają. Czym tak właściwie są więc wolne rodniki, jak powstają i co z tym wszystkim mają wspólnego sportowcy? Czy trening nas zabija ?
Tajemnicza nazwa – wolne rodniki
Wolne rodniki są to atomy lub grupy atomów, o nieparzystej, niesparowanej liczbie elektronów. Mogą być tworzone wtedy, gdy tlen oddziałuje z określonymi cząsteczkami. Po uformowaniu te wysoce reaktywne rodniki mogą rozpocząć reakcję łańcuchową jak w przypadku zabawy w domino. Ich główne niebezpieczeństwo polega na tym, że mogą prowadzić do uszkodzenia ważnych składników komórkowych, takich jak DNA lub błona komórkowa. Jeśli to nastąpi komórki mogą działać nieprawidłowo lub nawet umrzeć. Aby zapobiec wolnym rodnikom organizm posiada własny system obronny – przeciwutleniacze.
Przeciwutleniacze to cząsteczki, które mogą bezpiecznie wchodzić w interakcje z wolnymi rodnikami i zakończyć reakcję łańcuchową zanim cząsteczki zostaną uszkodzone. Chociaż istnieje wiele układów enzymatycznych w organizmie, które zajmują się usuwaniem wolnych rodników, to najważniejszymi przeciwutleniaczami są: witamina E, beta-karoten oraz witamina C. Dodatkowo selen oraz niektóre metale są niezbędne do prawidłowego działania przeciwutleniaczy. Ludzki organizm nie może produkować tych mikroelementów sam, więc muszą być dostarczane w diecie.
Trening a nadprodukcja wolnych rodników
Ćwiczenia mogą zwiększyć wykorzystanie tlenu od 10 do 20 razy niż ma to miejsce w stanie spoczynku. To istotnie wpływa na wytwarzanie wolnych rodników, co z kolei przekłada się na znaczne uszkodzenie mięśni i innych tkanek. Pojawia się więc pytanie: jak sportowcy mogą się bronić przed degradującym działaniem wolnych rodników?
Przeprowadzono specjalne badania na sportowcach. Wynika z nich, że regularny wysiłek fizyczny wzmacnia system obrony antyoksydacyjnej, więc jest w stanie obronić się przed wolnymi rodnikami. Jest to ważne odkrycie, ponieważ pokazuje, że siła organizmu polega na dostosowywaniu się do potrzeb. Zmiany te pojawiają się powoli i zależą od intensywności ćwiczeń. Dlatego intensywne treningi u osób, które nie przygotowywały się stopniowo powodują zwiększenie wolnych rodników.
Trening : jak sobie radzić z wolnymi rodnikami?
Bardzo ważne jest, by organizm miał czas przystosować się do nowych warunków. Warto na początku przygody ze sportem robić mniej serii, ćwiczyć rozważnie i odpowiedzialnie. Tkanki potrzebują też czasu na regenerację – antyoksydanty muszą mieć chwilę na zatrzymanie procesu niszczenia, a układ enzymatyczny musi wydalić wolne rodniki.
Chociaż powszechnie wiadomo, że niedobór witamin może powodować trudności w treningu i regeneracji, to rola suplementacji antyoksydantów w diecie dobrze odżywionego sportowca jest sprawą kontrowersyjną. Wyniki badań w tej kwestii są często sprzeczne, więc trudno wyciągnąć racjonalne wnioski. Niemniej jednak większość danych sugeruje, że zwiększone spożycie witaminy E chroni przed uszkodzeniem, ponieważ bierze ona udział w procesie regeneracji po zakończonym treningu. Niestety dokładna ilość witaminy E potrzebnej do takiego działania jest nieznana.
Zobacz też:
